De term mugshot klinkt misschien wat grappig in het Engels, maar heeft een serieuze betekenis. Een mugshot is een politiefoto — een portret van iemand die is gearresteerd. Je hebt ze vast wel eens gezien in films of tv-series: een persoon met een bordje in de hand, tegen een neutrale achtergrond, vaak met frontale én zijaanzichten. Maar waar komt deze gewoonte vandaan? En hoe wordt de mugshot tegenwoordig gebruikt? In dit artikel duiken we in de fascinerende geschiedenis en betekenis van de mugshot.
Wat is een mugshot precies?
Een mugshot is een combinatie van twee foto’s van een verdachte: één recht van voren en één van opzij. Deze foto’s worden gemaakt zodra iemand door de politie is gearresteerd. Het doel van een mugshot is identificatie: het vastleggen van het uiterlijk van een verdachte op het moment van arrestatie, inclusief haardracht, gelaatsuitdrukking, littekens of andere herkenbare kenmerken.
Betekenis van een mugshot
De term “mugshot” komt van het Engelse woord mug, dat in informeel Engels “gezicht” betekent. Letterlijk vertaald is een mugshot dus een “gezichtsfoto”.
Wanneer wordt een mugshot gebruikt?
Mugshots worden vooral gebruikt in het strafrechtelijk proces. Ze worden gemaakt als onderdeel van het registratieproces bij een arrestatie, samen met het nemen van vingerafdrukken. De foto’s komen in politiedatabanken terecht en kunnen later dienen voor:
- Identificatie door slachtoffers of getuigen
- Opsporingslijsten en ‘wanted’-posters
- Vergelijking met bewakingsbeelden
- Justitiële documentatie
De oorsprong van de mugshot: een stukje geschiedenis
De eerste vorm van de mugshot dateert uit het einde van de 19e eeuw. De Fransman Alphonse Bertillon (1853–1914), een criminoloog, introduceerde in 1888 het idee van gestandaardiseerde foto’s van verdachten. Zijn systeem, het “Bertillonage”, combineerde foto’s met lichaamsmetingen, en was revolutionair in de strijd tegen recidive.
Later, begin 20e eeuw, nam de politie in de Verenigde Staten dit systeem over. Het fotograferen van verdachten werd al snel een standaardprocedure. De frontale en zijaanzichten die we vandaag nog kennen, dateren uit deze periode.
Hoe ziet een klassieke mugshot eruit?
Een klassieke mugshot heeft een vrij herkenbare stijl:
- De geportretteerde kijkt neutraal recht in de camera
- Er is een tweede foto in profiel (vanaf de zijkant)
- Vaak houdt de persoon een bordje vast met daarop: -Naam, -Datum van arrestatie, -Nummer of locatie van het politiebureau
De achtergrond is meestal neutraal en er wordt gebruikgemaakt van direct licht om gezichtskenmerken goed zichtbaar te maken.
Mugshots in de moderne tijd
Hoewel de basisvorm van de mugshot grotendeels hetzelfde is gebleven, is de context wel veranderd. In het digitale tijdperk zijn mugshots snel beschikbaar in databases, maar ze worden ook steeds vaker online verspreid. Denk aan:
- Publieke databanken in sommige landen waar iedereen arrestatiefoto’s kan bekijken
- Media en kranten die mugshots gebruiken bij nieuwsberichten over misdaad
- Mugshot websites waar foto’s tegen betaling verwijderd kunnen worden (een controversiële praktijk)
Daarnaast is de mugshot uitgegroeid tot een cultureel fenomeen — en zelfs een mode-uiting.
Mugshots als popcultuur en kunst
Mugshots zijn niet alleen functioneel meer, ze hebben ook hun weg gevonden naar de popcultuur:
- Bekende mugshots van beroemdheden (zoals Frank Sinatra, David Bowie of Lindsay Lohan) zijn iconisch geworden
- Ze verschijnen op T-shirts, posters en zelfs als kunstobjecten
- Fotografen gebruiken het mugshot-format als inspiratie voor fotoseries
Deze trend laat zien hoe een politiefoto ook een expressie van karakter en attitude kan zijn.
Verschillende vormen van hedendaagse mugshots
In het digitale tijdperk wordt de klassieke mugshot op verschillende manieren ingezet:
- Digitale archieven: voor politioneel onderzoek en internationale samenwerking
- Gezichtsherkenningssoftware: mugshots worden gebruikt voor AI-training en opsporing
- Virtuele mugshots: in social media challenges of apps, waarbij mensen doen alsof ze een mugshot maken
Ook in de kunst en modewereld zie je steeds vaker ‘geënsceneerde mugshots’ als expressievorm.
Samenvattend
Een mugshot is veel meer dan alleen een politiefoto. Het is een krachtig identificatiemiddel, een historisch gegeven, én een cultureel symbool. De oorsprong ligt in de 19e eeuw, maar tot op de dag van vandaag evolueert het gebruik van mugshots — van archiefmateriaal tot kunstvorm. Wat ooit begon als een praktisch hulpmiddel, is nu een herkenbaar beeld met een eigen plaats in de samenleving.
Lees ook: Word ik afgeluisterd in huis?